Залуу нас. Цэл залуу нас. 2021 оны монголын яруу найргийн өнгийг ийм л үгээр тодорхойлж болохоор байлаа. Эдүгээ 20 гаруйхан настай залуусын хоёр дахь, эсвэл гурав дахь шүлгийн түүвэр ахмад, тулхтай уран бүтээлчдийн чихэн дээр хонх жингэнүүлж, уншигчиддаа өөрсдийгаа тунхаглаж чадлаа. Яруу найраг залуу насны урлаг гэдэг. Тайзны наадмуудыг дагасан хуурмаг хөөсрөлийг эс тооцвол монголын яруу найраг өнөөдөр залуу байна.

Яагаад түүх бүтээсэн шигшээ багийн ахлагч маань тамирчдынхаа эрх ашгийг хамгаалан холбооныхоо удирдлагад зарчмын шаардлага тавиад зодог тайлав? Хөлбөмбөгийн холбоо хөлбөмбөгчдийнхөө эрх ашгийг хамгаалж чадаж байна уу?

Бид ямар ч санхүүжилт, хамтран ажиллах санал хүлээн авахгүй гэдгээ хариуцлагатайгаар мэдэгдэе. Бид зүгээр л цайны цагаараа дээрх гурван зарчмыг ард олонд уриалах болно. Та ч бас уриалж болно. Ямар ч гишүүнчлэл энд хэрэггүй. Бидний гол дүрэм чимээгүй, тайван замаар эсэргүүцлээ илэрхийлнэ. Бид хэн нэг албан тушаалтан, эрх мэдэлтэн, улс төрийн нам эвслийг эсэргүүцэж байгаа юм бишээ. Бид өөрсдийн хариуцлагагүй, арчаагүй, идэвхгүй, зориггүй, аминч хандлагаа эсэргүүцэж, түүнтэйгээ тэмцэж байгаа юм.

Үндэсний хүүхдийн зохиолын чанар, цар агуулга сул хэвээр байна. Монгол хүүдийн зохиолчил цаг үеэ мэдрэхийг хичээж, ажиллаж байгаа ч шин эгарч буй хүүхдийн н омуудын найруулга, уран сайхны үнэ цэнэ муу хэвээр байгаа нь харамсалтай. Харин энэ талбарт гадаадын чанартай хүүхдийн зохиолыг орчуулан нийлүүлэх ажилд бүх хэвлэлийн газрууд анхаарал хандуулах болжээ. Үүний үр дүнд монголд орчуулгын хүүхдийн номны сонголт маш арвин болжээ.

Үндэсний хүүрнэл зохиол 10 гаруйжилийн унтаа байдлаасаа сэрж, сэргэсэн оныг бид үдэж байна. 1990-ээд онд уран зохиолд орж ирсэн нэгэн үеийн зохиолчид хүүрнэлийн хувьд нэгэн шинэ мөчлөг рүү алхан орсон нь үүний шалтгаан болов. Сэтгэлгээ, хийсвэрлэл, гүн ухааны хувьд шинэлэг даацтай, басхүү олон төрөл зүйлийг хамарч чадсан нь олзуурхууштай. Эрэлхийллээсээ илэрхийллийн үед дэвшсэн энэ бүтээлүүд уншигчиддаа гологдох болсон утга зохиолын ертөнцийн хамгийн чухал мэдээ байв.

Монголд үнэндээ уран зохиолын гэхээсээ уран зохиолын бус ном идэвхтэй, эрэлхийлэлтэй хөгжиж байна. Намтар, дуртгалаа бичин үлдээх соёл энэ үеийн сэхэээтнүүдийн дунд хүчтэй түгж, үүнийг нь ч хэвлэлийн газрууд бодлогоор дэмжиж байна. Үүний үр дүнд эдүгээгийн нийгмийг бүтээсэн, бүтээлцэж буй хүмүүсийн үйл хэрэг оюун санааны өв болон үлдсээр байна.