Нэпко хэвлэлийн газар
Манай хэвлэлийн газар байгуулагдаад 13 жил болж байна. Ердөө 15 хүн тогтмол ажилладаг жижиг гэхээр компани боловч долоо хоногт 2 ном шинээр зах зээлд гаргадаг. Нийт бүтээгдэхүүний 70 орчим хувь нь орчуулгын ном товхимол. Ажлын 70 орчим хувийг аутсорсингоор бүтээдэг. Бидэнтэй янз бүрийн мэргэжлийн хэдэн зуун хүн хамтран ажилладаг.
НЭПКО ХЭВЛЭЛИЙН ГАЗАР
(Шандонд болсон Олон улсын хэвлэлт, хэвлэлийн газрын
хоёрдугаар их хуралд хэлсэн үг)
Миний бие Монгол улсын Нэпко хэвлэлийн газрыг төлөөлөн энэ чуулга уулзалт-их хуралд оролцож байна.
Манай хэвлэлийн газар байгуулагдаад 13 жил болж байна. Ердөө 15 хүн тогтмол ажилладаг жижиг гэхээр компани боловч долоо хоногт 2 ном шинээр зах зээлд гаргадаг. Нийт бүтээгдэхүүний 70 орчим хувь нь орчуулгын ном товхимол. Ажлын 70 орчим хувийг аутсорсингоор бүтээдэг. Бидэнтэй янз бүрийн мэргэжлийн хэдэн зуун хүн хамтран ажилладаг. Үүний дотор 100 орчим орчуулагчид хамрагддаг. Бид гаргаж буй таван ном тутмынхаа гуравт нь алдагдал хүлээдэг боловч үлдсэн хоёр номоороо түүнээ нөхөж чаддаг нь ерөөс ном үйлдвэрлэлийн дэлхийн жишигт таарч буй дажгүй үзүүлэлт юм. Манай бүтээгдэхүүний голлох сэдэв нь нэвтэрхий толь, хэлний толь бичиг, шинжлэх ухаан, эдийн засаг, философи, улс төр, намтар судлал зэрэг болой. Англи болон АНУ-ын хэвлэлийн компани болох Британника, Нэйшнэл Жиографик, Дорли Киндэрслэй, Харпэр Коллинз, Оксфорд пресс, Саймон Шустэр, Кю Эй, мөн, Германы Хроник, Виссэнмэдиа болон Канад, Япон, Орос, Түрэг, Солонгосын зарим хэвлэлийн газруудтай хамтран ажиллаж тэндээс олон ном орчуулсан.
Манайх зөвхөн хэвлэлийн контент, дизайн дээр төвлөрөн ажилладаг болохоор бидэнд хэвлэх үйлдвэр, номын дэлгүүр байхгүй. Тэртээ тэргүй Улаанбаатарт 30 орчим хэвлэх үйлдвэр ажиллаж буйн, ихэнх нь арвин туршлагатай, маш сайн тоног төхөөрөмжтэй, өндөр чанартай хэвлэл үйлдвэрлэдэг, Үүнээс гадна номын эрхийг нь худалдан авч буй гадаадын хэвлэлийн газрын шаардлагаар олон ном маань Англи, Испани, Канад, Хонконг, Хятад, Сингапурт хэвлэгдсэн. НЭПКО компани хэдийгээр төсөр хялбар бүтэцтэй ч Монголдоо бараг хүн болгон нэрээр нь мэддэг, нэр хүндтэй тэргүүлэх хэвлэлийн газар болж чадсан.
Бидний нэг том бахархал бол Монголдоо анхных болох олон боть Үндэсний нэвтэрхий толь-ийг Британника компанитай хамтран бүтээсэн явдал. Гучаад мянган толгой өгүүлэлтэй энэ аварга бүтээлийн 6-7 мянга нь Монгол орон болон монгол үндэстэнд хамаарах тайлбарууд багтаасан юм. Үүнийг бүтээхэд манай шилдэг эрдэмтэн зохиолч судлаачдын 200 орчим хүнтэй баг хамтран оролцож 3 жилийн дотор дуусгасан билээ. Нэвтэрхий толио бид өнгөрсөн хугацаанд дөрвөн удаа шинэчлэн дахин хэвэлсэн болно.
Монголчууд ердөө гурван саяулаа, цөөн хүн амтай үндэстэн учир гадаад хэл сурах явдал амьдралд нь маш чухал тул гадаад хэл сурахаар нийтээрээ чармайдаг. Манайд гадаадын гурван хэл мэддэг хүн ховор биш. Бид Англи-Монгол, Монгол Англи толийг Английн Коллинз хэвлэлийн газартай хамтран бүтээсний дараа тэдний үгийн санд тулгуурлан Орос-Монгол, Монгол-Орос болон Казак-Монгол, Монгол-Казак толь зохиосон ба одоо Хятад-Монгол, Монгол-Хятад толь дээр ажиллаж байна. Канадын Кю Ай хэвлэлийн газартай хамтран Монгол хэлний нэр үгийн зурагт тайлбар толь хэмээх нэлээд том хэмжээний толь бичиг хэвлэн гаргасан нь их эрэлттэй байгаа. Бидний бас нэг дагнадаг сэдэв нь алдартай түүхэн хүмүүсийн намтар юм. Монголын болоод гадаадын алдар цуут хүмүүсийн бараг 100 орчим намтрыг заримыг нь өөрснөө бичиж нэлээдийг нь гаднаас орчуулж хэвлээд байна. Энэ цуврал уншигчдийн талархлыг хүлээсэн эрэлттэй бүтээл.
Бидэнд тулгардаг хамгийн том бэрхшээл бол ердөө гуравхан сая хүнтэй Монголын зах зээл дэндүү жижиг учир нэг номыг олон хувиар хэвлэх бололцоогүй. Гэхдээ бахархууштай нь манай ард түмэн бүгд бичиг үсэгтэй төдийгүй хамгийн доод шат нь 10 жилийн боловсролтой, 10 мянган хүнд ноогдох оюутны тоогоор дэлхийд тэргүүн байр эзэлдэг, хүмүүс нь ном унших дуртай. Монголд жилдээ хэдэн мянган нэр төрлийн ном хэвлэгдэн гардаг нь том үзүүлэлт юм. Мэдээж тэр хэрээрээ номын зах зээл дахь өрсөлдөөн ширүүн.
Манайд мэдээллийн бүхий л хэрэгслэл болон хэвлэлийн газрыг төр эзэмшихийг хуулиар хориглодог учир энэ бүхэн зөвхөн хувийн салбарт харъяалагдана. Нэгэнт ийм төвлөрсөн удирдлага байтугай нэгдсэн чиглэл байдаггүй учир хүмүүс хэвлэлийн газраар дамжуулалгүй өөрсдийн хоббигоор гэртээ ном өрөөд хэвлэлийн үйлдвэрт очиж хэвлүүлэх явдал маш түгээмэл. Хэдийгээр гуравхан сая хүнтэй боловч 20 орчим өдөр тутмын сонин, нийтдээ 600 орчим нэр төрлийн сонин, хэвлэл, сэтгүүлтэй, 430 бие даасан хувийн ТВ суваг ажилладаг нь абсолют тоогоороо дэлхийд эхний аравт багтах ба Герман, Бразил зэрэг орнууд араас жагсдаг. Улаанбаатар хотод 40 орчим FM радио суваг ажиллаж байна. Фэйсбүүкт бараг 3 сая хаяг бий. Монгол нь дэлхийд 18 дугаарт орох өргөн уудам нутагтай ч (1,5 сая ам км) хүн амын бараг 50 хувь нь нийслэл хотдоо амьдардаг.
Хятадын Өвөр Монголд Монгол улсаас олон монголчууд амьдардаг боловч нэгдүгээрт бидний бичиг үсэг өөр өөр болсон, хоёрдугаарт монгол үндэстэн боловч монгол хэл мэддэггүй хүмүүс Өвөр Монголд маш олон бий. Иймээс ном сэтгүүл болон мэдээллийн хэрэгслэлээр харилцан соёлын солилцоо хийх бололцоо хязгаарлагдмал. Үзэл суртлын зөрөө ч үүнд саад болдог.
Өнгөрсөн жилээс манай НЭПКО хэвлэлийн газар анх удаа Хятадын зах зээл рүү орон Ханжоу болон Өвөр Монголын хэвлэлийн компаниудтай хамтран ажиллах болов. Мо Янь, Үй Хуа зэрэг дэлхийд нэр нь гарсан зохиолчдын хоёрын зэрэг номын эрхийг худалдан авч орчуулан хэвэлсэн. Мөн Цайны түүх номыг орчуулж гаргасан. Зах зээлд ихэд шуугиан үүсгэн сонирхол татсан төдийгүй олон ангит кино нь алдаршсан Арын ордны нууц хэмээх 7 боть номыг богино хугацаанд орчуулан хэвэлсэн нь бэстсэллэрийн хэмжээнд хүрлээ. Өвөр Монголын Ардын хэвлэлийн хороотой хамтран Хятадын шилдэг дөрвөн роман болох Хүйтэн уулын бичиг, Тансан лам баруун этгээдэ аялсан нь, Найман давхар асар зэргийг монгол хэлнээ буулган хэвлэв. Бид дэлхийн улс орнуудад зохиогддог номын яармаг, үзэсгэлэнгүүдэд тогтмол оролцдог, үүний дотор Бээжингийн олон улсын номын яармагт 2006 оноос байнга оролцсоор ирсэн билээ.
Энэ их хуралд оролцож буй завшааныг ашиглан Хятадын болон гадаадын олон хэвлэлийн газрын төлөөлөгчидтэй уулзан санал солилцож, заримтай нь хамтран ажиллах талаар тохиров. Бээжингийн Нэвтэрхий толь хэвлэлийн газартай цаашид хамтран ажиллахаар урьдчилан тохиролцлоо. Монгол, Хятад хоёр улс дипломат харилцаа тогтоосны 70 жилийн ой хойтон тохионо. Үүнийг тохиолдуулан Хятадын 70 зохиолчийн 70 богино өгүүллийг орчуулан хэвлэх ажилд бидний зүгээс оролцож болох бололцоог ч ярилцав. Хятад бол номын хувьд дэлхийд тэргүүлэх том зах зээл мөн. Бид өөрсдийн зохиолчдын зохиол бүтээл, өгүүлэл туужийг хятад хэлнээ орчуулан хэвлүүлэхэд бэлэн болгоод байгаа. Мөн манай гэрэл зурагчид, уран зураачдын бүтээл альбомыг Хятадын зах зээлд гаргахаар тохирч буй.
Энэ их хуралд урьж дэлхийн янз бүрийн орны, түүний дотор Хятадын номын хэвлэлийн газруудтай уулзан хамтын ажиллагаа эхлүүлэх сайхан бололцоо олгосон хурлыг зохион байгуулагчдад гүн талархал илэрхийлье.
2018-12.12
