МАН нь МАХН-ыг сугандаа хавчуулж “Эх орончдын өдөр”-ийг хамт тэмдэглэлээ. Тус намын удирдлагууд энэ үйл явдлыг хоёр намын нэгдлийн эхлэл гэв. Намын генсек Ж.Мөнхбат “Баярын дараа нэгдлийн тухай нухацтай ярьж эхэлнэ” гэж мэдэгдсэн бол, нарийн бичгийн дарга Д.Амарбаясгалан “Хоёр нам нэгдвэл Дээд шүүхэд нэгдүгээрт бүртгэлтэй нам дээрээ нэгдэнэ” гэж сэтгүүлчдэд мэдээлсэн юм. Үнэхээр л нэгдэхдээ тулбал сонгуулийн саналын хуудасны нэгдүгээрт бичигдэх дараалал, үүх түүх, өв залгамжлал, өмч хөрөнгө, нэр нөлөө гээд аль ч талаасаа хадаг хүлээж авах нь МАН. Нэгдэнэ гэж нэг нь татан буугдана гэсэн үг. Тэр нь МАХН. Гэвч үйл явдал МАН-ын санаснаар өрнөхгүй бололтой. Тэд хамтарч тэмдэглэсэн баярын хурал дээрээ хамтаараа сууж байгаад Н.Энхбаяраас “гэнэтийн бэлэг” гэхэд багадмаар, бараг л “цагийн тохируулгатай тэсрэх бөмбөг” хүлээж авав. МАХН-ын дарга баярын хурал дээр хэлсэн үгэндээ “хоёр нам нэгдэх бололцоогүй, харин сонгуульд эвсэж оролцох боломжтой” гэж мэдэгдлээ. Өөх өгсөн хүнтэй өглөө босоод заргалдана гэдэг энэ ажээ.


Н.Энхбаяр нэг нам болохыг үгүйсгэж, эвслийг санал болгосноор нэгдлийн төлөө намын баяраа хамтарч тэмдэглэсэн нь МАН-ын хувьд энэ мөчөөс алдаа болж эхлэв. Нэгдлийн төлөө хийсэн эрсдэл нь стратегийн алдаа болж хувирав. Тэд “Эх орончдын өдөр” буюу намын баяраа хамтарч тэмдэглэснээр МАХН-ыг МАН-ын 1921 оноос хойшхи түүхийг хуваалцах эрхтэй гэдгийг хүлээн зөвшөөрснөөс ялгаагүй болов. Өнөөдрийн МАН бол Монголд анх байгуулагдсан МАН-ын үргэлжлэл. Тийм ч учраас Дээд шүүхэд хамгийн нэгдүгээрт бүртгэлтэй. Гэтэл намын баяраа хамт тэмдэглэснээр Дээд шүүхэд 18 дугаарт бүртгэлтэй, 2011 онд байгуулагдсан МАХН ч Монголын анхны улс төрийн намын үргэлжлэл, эн тэнцүү өв залгамжлагч гэж хүлээн зөвшөөрснөөс ялгаагүй үйлдэл болов.

Энэ бага хэрэг гээд орхивол одоо цаашид МАХН-ыг яах вэ. МАН-ын хувьд МАХН жинхэнэ шүдний өвчин, хоолой дээр тээглэсэн бүлх болж горойлоо. Үндэсний бөхөөр бол түрүүлж ам авах эрхтэй аварга хүн тэр доор эрэмбэтэй сумын заантай өөрөө очоод аль хэдийнэ хав дөрвөлжин золгочихлоо. Золгооноос хэн хаях вэ.

Н.Энхбаярын үгэнд нэг үнэн бий. Улстөрийн орчин, хуулийн талаасаа хоёр нам нэгдэхэд цаг хугацааны хувьд боломж үнэхээр бага. Бараг байхгүй. Улстөрийн намуудын тухай хуулиар нэгдлийг намуудын их хурлаар шийддэг. Тэндээс татан буугдана, түүнийгээ Дээд шүүхэд мэдэгдэж бүртгэлээс хасуулна, нөгөөдөө нэгдэнэ, нийлж хурлаа хийнэ гээд багагүй цаг зарна. Намууд ээлжит бус их хурлаа зарлахаас эхлээд бүгд дүрмээр зохицуулсан цаг хугацаатай. Гэтэл 2016 оны сонгуульд оролцох, эсэхээ ямар хэлбэрээр оролцохоо намууд ирэх сарын 30-наас өмнө мэдэгдэх учиртай. Хуулийн энэ хязгаарт багтаж МАН ба МАХН-ын нэгдлийн процесс явах магадлал бага.